Description

Dzieła artysty ceramika ALGIMANTASA PATAMSISA
Poetyka porcelany i glazury z kryształami


W pracach Algimantasa Patamsisa dominują dwa elementy: charakterystyczna forma dzieła oraz wzornictwo kryształów, wyhodowanych na różnokolorowych powłokach powierzchni. Jego kształty wyróżniają się przede wszystkim prostotą i idącą w ślad za nią elegancją.

To już w starożytności używane przez garncarzy naczynie gliniane, wykonane na kole garncarskim – pusta od wewnątrz butelka czy waza, zazwyczaj z wąską szyjką. Silną stroną twórcy jest perfekcja kształtów i proporcji, będąca efektem pracy jego rąk i nawyków, tu miłośnicy sztuki mogą także wyczuć nutkę Dalekiego Wschodu.

Zarówno autor, jak i koneser sztuki o wiele więcej uwagi poświęca samej glazurze, której ostateczny wygląd artysta ujrzy dopiero po otwarciu pieca do wypalania ceramiki (zazwyczaj nazajutrz). Sam artysta twierdzi, że hodując kryształy w glazurze stara się, by były różnej wielkości i kolorów, stosuje grę kolorów i odcieni. Właśnie te cechy czynią każde dzieło wyjątkowym.

Ceramika krystaliczna ze względu na piękno efektu i skomplikowany proces powstania uchodzi za królową glazur. Nie ma możliwości, by kontrolować miejsce i wielkość kryształów, dlatego też każde dzieło jest unikatowe.

Kanadyjka ceramik Diane Creber w swojej książce twierdzi, że ceramika krystaliczna ogólnie rzecz biorąc wychodzi daleko poza granice technicznego zastosowania wzorów chemicznych i profile doboru odpowiedniej temperatury w piecu w procesie wypalania. Jest najbardziej skomplikowana ze wszystkich rodzajów glazur.
Znawcy utrzymują, że ta technika dekoracyjna wymaga stosowania ścisłych zasad, których podłożem mądrość techniczna, cierpliwe eksperymentowanie z materiałami, bowiem w celu uzyskania odpowiednich kolorów należy zapoznać się z właściwościami praktycznie wszystkich tlenków metali.

Po tym jak w temperaturze 1350 °C wypalana jest porcelana, w celu uzyskania kryształów należy jeszcze dodatkowo wyrób na 2–5 godzin wytrzymać w temperaturze powyżej 1090 °C.

Efekt tego procesu raduje oko, wzbudza wyobraźnię koneserów sztuki: kryształy o różnej wielkości i umiejscowieniu przypominają śnieżynki, kwiaty fiołków, galaktyki, mgły. Nic więc dziwnego, że symbolika wszechświatu odzwierciedla się też w nazwach: „Delta“, „Perseusz“, „Cetus“, „Regora“, „Erydan“ i in.

I chociaż w twórczości A. Patamsisa, patrząc z dalszej perspektywy, dominuje połączenie formy i glazury, w końcu wzrok obserwatora przykuwają osadzone w glazurze kryształy. Twórca wyjaśnia, że takie hodowanie kryształu jest niczym perła w ostrydze. Słuchacz nadal nie do końca rozumie sam proces, jednak jest pod wrażeniem piękna – czy to patrząc na pojedyncze ozdobne naczynie, czy też widząc oazy waz i butelek – wytworzonych na kole garncarskim, pomalowanych, ozdobionych kryształami. Gdy trudno dobrać słowa, to poprzez prace artysty przemawiają muzy.

Glazurę kryształową w swojej twórczości stosuje zaledwie paręset ceramików na świecie. Na Litwie - jedynie Algimantas Patamsis.
Na dzień dzisiejszy ani w Polsce, ani na Łotwie czy w Estonii nie ma ceramików, którzy stosowaliby taką technikę, takimi majstrami nie może też poszczycić się ani Rosja, ani Białoruś.

A. Patamsis od 1980 r., regularnie bierze udział w wystawach, swoje unikatowe dzieła prezentuje dla koneserów i miłośników sztuki zarówno na Litwie, jak i za granicą, obecnie uchodzi za jednego z najlepszych znawców technologii ceramiki i oryginalnego artystę. W 2005 r. ceramik pokazał swe prace na pierwszym Międzynarodowej Salonie Ceramiki Krystalicznej ,,Crystallines 2005", który miał miejsce we Francji, w mieście Vallauris. W 2013 r. brał udział w wystawie w ramach międzynarodowego kongresu ,,Cristalls 2013 " w Hiszpanii, w mieście La Bisbal d Emporda.